بررسی اثر تنظیم کننده های رشد و انواع ریزنمونه بر پینه زایی و باززایی گونه کُنار ziziphus spina christti (l.) willd

کُنار یک گونه چوبی دارویی مهم با خواص درمانی فراوان می­باشد که در طب سنتی ایران جایگاه بسیار ویژه ای دارد. امروزه استفاده از زیست فنآوری در اصلاح و تکثیر گونه کُنار مرسوم شده و لازم است تا مراحل ریخت زایی با استفاده از ریزنمونه و ترکیبات هورمونی بهینه، بهبود داده شود. این مطالعه جهت بررسی عکس العمل ریزنمونه­های گره، ریشه، برگ و تأثیر ترکیبات مختلف هورمونی بر روی آنها از نظر پینه­زایی و باززایی گونه کُنار در سال 1391 در آزمایشگاه بیوتکنولوژی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام گرفت. برای پینه­زایی، سه ریزنمونه از گیاه سترون روی محیط­کشت ms حاوی  هورمون­های bap,naa، tdz و 2,4-d (5/0، 0/1 و 0/2 میلی گرم در لیتر) کشت شدند. سپس پینه های تولید شده در محیط ms حاوی هورمون­های bap، tdz و kin (0/1، 0/3 و 0/5 میلی گرم در لیتر)  قرار داده و برای ریشه­دار کردن گیاهچه­ها از محیط 1/2ms با هورمون­های iba و naa (5/0، 1 و 2 میلی گرم در لیتر) استفاده شد. آزمایشات به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار انجام شدند. نتایج نشان داد که مقدار پینه­زایی برای ریزنمونه­ برگ نسبت به دو ریزنمونه­ دیگر، در محیط کشت حاوی 2,4-d با غلظت 5/0 میلی­گرم در لیتر (0±10) از همه بیشتر می­باشد. در صورتی که میزان باززایی پینه با منشاء گره تحت تأثیر تیمارهای 0/5 میلی­گرم در لیتر kin (03/1± 84/8) و 0/1 میلی­گرم در لیتر tdz ( 95/8± 08/1) نسبت به دو نوع پینه حاصل از ریزنمونه برگ و ریشه از همه بیشتر  بود (95 درصد). مقدار ریشه­زایی توسط هورمون iba (6/90 درصد) در همه غلظت ها نسبت به هورمون naa (58 درصد) بیشتر است. با توجه به نتایج ذکر شده کنار نسبت به کشت درون شیشه ای و ریزافزایی واکنش خوبی نشان می­دهد. از این نتایج می­توان برای اهداف مختلف از جمله تکثیر و تولید ماده مؤثره بیشتر در شرایط کشت درون شیشه­ای استفاده نمود.